Glutinoglossum glutinosum (Pers.) Hustad, A.N. Mill, Dentinger & P.F. Cannon

Geoglossum to rodzaj grzybów z rodziny Geoglossaceae (łęgotowate). Grupa ta liczy kilkanaście gatunków, spotykanych niezbyt często i prawie zawsze poza lasami. Ze względu na rozmiary, barwę (popularnie grzyby te nazywamy Earth Tongues) i miejsce występowania często jest przeoczany. Wraz z pokrewnym rodzajem Trichoglossum (odróżnia się od Geoglossum obecnością szczecinek w warstwie hymenialnej), udało mi się zebrać i oznaczyć 6 gatunków. Ważną rzeczą o której musimy pamiętać przy zbiorze wszystkich grzybów z rodziny Geoglossaceae jest to, iż w jednym miejscu często rośnie kilka ich gatunków. Dlatego też należy zbierać owocniki do osobnych pojemniczków (najlepiej zapakowane w chusteczki higieniczne) i już w terenie robić dobrą dokumentację fotograficzną i opisową.

Opis cech makroskopowych.

Wielkość owocników tego gatunku jest dość zróżnicowana i waha się od 2 do 6 cm. Owocniki są smukłe lecz pomimo tego widać wyraźnie podział owocnika na trzon i część hymenialną („główkę”).  Trzon jest brązowoczarny i zawsze bardzo śliski. Część górna owocnika jest czarna i mniej lub bardziej rozszerzona.

Geoglossum glutinosum ujęty jest na Czerwonej Liście ze statusem R (grzyby rzadkie). Z własnych obserwacji jednak wnioskuję, że należy do częściej spotykanych gatunków z rodzaju Geoglossum. Udało mi się zebrać kilka ich kolekcji, na łąkach w trawie i mchu. Owocniki prawie zawsze wyrastały masowo. Przy pewnym opatrzeniu można ten gatunek rozpoznać już w terenie po cechach makroskopowych, dzięki charakterystycznemu bardzo śliskiemu trzonowi. Jest to bardzo ważna cecha diagnostyczna, gdyż budowa mikroskopowa nie jest już tak jednoznaczna i przy jej pominięciu oznaczenie nastręcza pewnych problemów. Owocniki pojawiają się na tych samych stanowiskach przez wiele lat.

Cechy mikroskopowe.

Geoglossum glutinosum posiada zarodniki  późno dojrzewające, 60-90×5-6 μm, brązowe,  dość wolno septowane (0-7) – maksymalnie posiadające 7 przegród (tylko u nielicznych zarodników).

Parafizy są bardzo zmienne, brązowawe, proste lub zakrzywione, rzadko septowane, bez przewężeń, tylko nieznacznie dłuższe niż worki.   Komórki wierzchołkowe są rozszerzone, przyjmujące gruszkowaty, a nawet lizakowaty kształt. Mylące może być jednak to, że komórki wierzchołkowe parafiz mogą posiadać narośla, potęgujące ich nieregularność.

Owocniki Geoglossum glutinosum są bardzo trwałe, choć pojawiają się jesienią, to można je spotkać jeszcze  zimą.

Waldemar Czerniawski,