Geoglossum to rodzaj grzybów z rodziny Geoglossaceae (łęgotowate). Grupa ta liczy kilkanaście gatunków, spotykanych niezbyt często i prawie zawsze poza lasami. Ze względu na rozmiary, barwę (popularnie grzyby te nazywamy Earth Tongues) i miejsce występowania często jest przeoczany. Wraz z pokrewnym rodzajem Trichoglossum (wyróżnia się od Geoglossum obecnością szczecinek w warstwie hymenialnej), udało mi się zebrać i oznaczyć 6 gatunków. Ważną rzeczą o której musimy pamiętać przy zbiorze wszystkich grzybów z rodziny Geoglossaceae jest to, iż w jednym miejscu często rośnie kilka ich gatunków. Dlatego też należy zbierać owocniki do osobnych pojemniczków (najlepiej zapakowane w chusteczki higieniczne) i już w terenie robić dobrą dokumentację fotograficzną i opisową.

Geoglossum cookeanum Nannf.

Makroskopowo gatunek ten wyróżnia się  dość dużymi rozmiarami – osiąga 7-8 cm wysokości. Owocniki są czarne, trzon jest dość krótki, brązowoczarny lub czarny, często pokryty drobnymi włoskami. Górna część owocnika (część hymenialna) rozszerza się, przyjmując łopatkowaty kształt. Po kilkuletnich obserwacjach mogę stwierdzić iż Geoglossum cookeanum pojawia się od drugiej połowy września do początku listopada. Jest dość odporne na mróz. Kolekcje które udało mi się zebrać wyrastały w mchu w nieczynnych kamieniołomach wapiennych, na terenach ruderalnych. W niektórych latach pojawia się dość licznie i są wierne stanowiskom.

Opis cech mikroskopowych.

Nie można prawidłowo oznaczyć gatunku w rodzaju Geoglossum bez analizy cech mikroskopowych, a i ta czasami sprawia trudności. Wynika to z dużej zmienności cech mikroskopowych, nawet w obrębie gatunku (oczywiście nie przy każdym gatunku).

Geoglossum cookeanum posiada zarodniki wcześnie dojrzewające (jest to bardzo ważna cecha diagnostyczna!), 65-80×6-7, brązowe,  dość szybko septowane – maksymalnie posiadają 7 przegród, czasami przyjmują kształt bananowaty o jednym końcu węższym.

Cechą która umożliwia najłatwiejsze rozpoznanie tego gatunku jest kształt parafiz. Są one septowane z dużymi przewężeniami (przyjmują kształt beczkowaty, serdelkowaty). Mają kolor jasnobrązowy. Długość parafiz jest nieznacznie większa niż długość worków. Pewne podobieństwo mikroskopowe wykazuje G. glabrum.

Waldemar Czerniawski