Kolejnym przedstawicielem, bardzo ciekawej rodziny Geoglossaceae (łęgotowate), którego zaprezentuję, jest Geoglossum fallax. Osiąga dość znaczne rozmiary, i dla mnie, jest jednym z bardziej urokliwych grzybów rodzaju Geoglossum.
Geoglossum to rodzaj grzybów z rodziny Geoglossaceae (łęgotowate). Grupa ta liczy kilkanaście gatunków, spotykanych niezbyt często i prawie zawsze poza lasami. Ze względu na rozmiary, barwę i miejsce występowania często jest przeoczany. W liteaturze często grzyby te można spotkać pod nazwą Earth Tongues (ziemne języki). Udało mi się zebrać i oznaczyć 6 gatunków z pokrewnych rodzajów Geoglossum i Trichoglossum (które od Geoglossum różnią się obecnością szczecinek w warstwie hymenialnej). Przy zbiorze wszystkich grzybów z rodziny Geoglossaceae musimy pamiętać o ważnym szeczególe: w jednym miejscu często rośnie kilka gatunków. Dlatego też należy już w terenie robić dobrą dokumentację fotograficzną i opisową, a owocniki zbierać selektywnie (do osobnych pojemniczków; albo jeżeli do jednego – każdy owocnik zapakować w osobną papierową torebkę lub przynajmniej owinąć chusteczką higieniczną).
Cechy makroskopowe.
Wielkość owocników tego gatunku jest dość zróżnicowana i waha się od 3 do 8 cm. Owocniki są wysmukłe, trzon brązowy lub brązowoczarny, czasami wyraźnie omszony. Część górna owocnika (główka) jest ciemniejsza, często czarna. Geoglossum fallax należy do gatunków dość charakterystycznych makroskopowo, jednak ze względu na możliwość pomylenia z innymi, rzadszymi gatunkami, musi być oznaczany na podstawie cech mikroskopowych.
Cechy mikroskopowe.
Geoglossum fallax posiada zarodniki bardzo późno dojrzewające, 65-105×5-7 μm, brązowe, bardzo wolno septowane – maksymalnie posiadające 12 przegród (tylko u nielicznych zarodników).
Parafizy są hialinowe lub jasnobrązowe, czasami z nieznacznymi przewężeniami na septach, często zakrzywione. Mogą również posiadać nieco rozszerzoną komórkę wierzchołkową.
Geoglossum fallax ujęty jest na Czerwonej Liście ze statusem R (grzyby rzadkie). Z moich własnych obserwacji wynika jednak, że należy do częściej spotykanych gatunków z rodzaju Geoglossum. Udało mi się zebrać już kilka ich kolekcji. Grzyby te spotykałem głównie na pastwiskach i murawach kserotermicznych (zawsze poza lasami), często w towarzystwie Geoglossum glutinosum. W wielu lokalizacjach gatunek ten wyrastał wraz z jastrzębcem (Hieracium).
Owocniki tego gatunku spotykałem głównie od września do listopada. Nie są zbytnio odporne na mróz. Pewien kłopot przy badaniach mikroskopowych sprawia bardzo późne dojrzewanie zarodników. Septowanie pojawia się bardzo późno, podobnie jak i właściwa ich barwa. Przy pewnym opatrzeniu jednak ta cecha też jest wskazówką, zwłaszcza gdy zwrócimy baczną uwagę na bezbarwne parafizy.
Rodzina Geoglossaceae, jest stosunkowo mało znana, zwłaszcza przeciętnym miłośnikom grzybów. Wynika to z faktu, że pojawiają się w miejscach rzadko odwiedzanych przez grzybiarzy – poza lasami. Oczywiście grzyby te nie nadają się do konsumpcji, jednak ich urok i magia warte są poznania i obserwacji. Do poznawania ich i obserwacji gorąco zachęcam.
Waldemar Czerniawski
Galeria z gatunkiem:
