http://books.google.pl/books?id=T2uU12XcRD4C&pg=PA181&lpg=PA181&dq=Lentinellus+vulpinus+key&source=bl&ots=mVHQLhHuWZ&sig=rxd2bRPHMvlVi-by_vZFQoz210w&hl=pl&ei=d9-VTvHKCOHb4QTn4Zj-Bw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CFUQ6AEwCDgK#v=onepage&q=Lentinellus%20vulpinus%20key&f=falseI moje tłumaczenie (jeśli zauważycie jakieś błędy, to proszę o korektę - z moim angielskim jest raczej słabo). Klucza nie tłumaczyłam, ale to widać.
Rodzaj –
LentinellusCharakterystyczną cechą rodzaju
Lentinellus występującego na rozkładającym się drewnie jest połączenie wyraźnie ząbkowanych blaszek, gorzkiego (cierpkiego) miąższu oraz mocno amyloidalnych zarodników. Gatunki z rodzaju
Lentinus również często mają wyraźnie ząbkowane blaszki, ale ich zarodniki nie są amyloidalne, a miąższ nie jest gorzki (cierpki).
Klucz do rodzaju Lentinellus1. Trzonu brak lub boczny przysadzisty - 2
1. Jeśli nie jak wyżej; trzon centralny do bocznego i dobrze rozwinięty - 3
2. Kapelusz 2,5 – 10 cm szeroki, przynajmniej w centrum, całkowicie ciemnobrązowy, jaśniejsze w kierunku brzegu; trzonu brak; zazwyczaj rośnie w skupiskach, ale czasami pojedynczo lub w grupach na drewnie i martwych pniach drzew liściastych –
Lentinellus ursinus (Fries) Kühner (zob. s. 182)
2. Kapelusz ¼-1 ½” (5-40 mm) szeroki, gładki, białawy do różowego lub brązowego, zazwyczaj ciemniejszy na brzegu; trzonu brak lub bardzo krótki, przysadzisty, ekscentryczny do bocznego; zarodniki 5-7 x 4-6 µm; w grupach i kępach na martwych pniach, kłodach i gałęziach drzew liściastych –
Lentinellus flabelliformis (Bolton : Fries) Ito.
2. Nie tak jak w powyższych opcjach -3
3.. Rośnie w skupiskach, liczne kapelusze wyrastają zazwyczaj z jednego trzonu podstawowego; mniej więcej kształtu łyżki do butów; kapelusz różowawy do cynamonowego, mniej lub bardziej gładki (kapelusz może być nieco łuskowaty, ale nie kędzierzawy –
Lentinellus cochleatus (Fries) Karsten (zob. s. 181)
3. Rośnie w skupiskach, ale każdy kapelusz wyrasta z mniej lub bardziej oddzielnego trzonu; kapelusz z białymi włoskami, w kolorze blado-różowym do różowo-cynamonowo-ziemistego; zarówno kapelusz jak i trzon filcowate do kędzierzawych –
Lentinellus vulpinus (Fries) Kühner and Maire (zob. s. 182)
3. Nie wyrasta w skupiskach, kapelusz zwykle mniejszy 2” (5 cm) szeroki, z czasem wgłębiony, gładki lub tylko lekko filcowaty z wiekiem, różowawy do brązowawego; trzon centralny do ekscentrycznego (bocznego) –
Lentinellus omphalodes (Fries) Karsten (zob. s. 182)
Lentinellus castoreus - (FR.) Konrad&Maubl. – twardówka bobrzaKapelusz: Średnica od 3 do 15 cm, półokrągły, czasem wachlarzowaty, pofałdowany, przyrośnięty bokiem do drewna, filcowaty - porośnięty włoskami. Barwa kapelusza czerwonobrązowa do brudnobrązowej, jaśniejsza na brzegu.
Blaszki: Od koloru białawego do koloru mięsa, szerokie (4-6 mm), ostrza mają ząbkowane.
Występowanie: Wyrasta od lipca do listopada, pojedynczo lub w grupach, na rozkładającym się drewnie drzew szpilkowych, głównie świerków i jodeł, rzadziej na drewnie drzew liściastych (buki). Grzyb jest spotykany głównie w mieszanych lasach (buk, jodła, świerk) podgórskich i górskich. Bardzo podobna do niego jest Twardówka niedźwiedzia (
Lentinellus ursinus), która ma jednak węższe blaszki i znacznie mniejsze owocniki ( średnica kapelusza od 1 do 5 cm) i rośnie wyłącznie na drzewach liściastych.
Wartość: Grzyb stosunkowo rzadki, niejadalny
Uwagi: Opisywany gatunek należy do rodziny twardówkowatych (
Lentinellaceae), która obejmuje przeważnie grzyby nadrzewne, wyglądające czasem jak gatunki rodzaju twardziak (
Lentinus), jednak w przeciwieństwie do nich mające zarodniki szerokie i amyloidalne. Według niektórych autorów twardówkowate, mimo blaszek pod spodem kapelusza, nie należą do rzędu bedłkowców (
Agaricales) lecz do rzędu bezblaszkowców (
Aphylophorales)
Lentinellus cochleatus (Fries) Karsten – twardówka anyżkowa (muszlowata)Owocnik: 2-6 cm szerokości, cielisty do czerwonawobrązowego, lejkowaty do trąbkowatego, brzeg podwinięty.
Blaszki: zbiegające, młode białe, później jasno-cieliste, z karbowanym ostrzem.
Trzon: 20-50x8-15mm, umieszczony centralnie lub bocznie, czerwonawo-brązowy, ciemniejący ku podstawie, pusty lub pełny wewnątrz (wg różnych źródeł).
Miąższ: różowawy, łykowaty; smak łagodny, zapach anyżkowy.
Wysyp zarodników: biały, kremowy lub żółtawy.
Występowanie- od lipca do października (VII-X), na pniakach drzew liściastych, rzadko na iglastych, również na obumarłych gałęziach i korzeniach.
Zastosowanie: jadalna, niezbyt smaczna.
Możliwość popełnienia pomyłki: zapach anyżu i karbowane ostrza blaszek praktycznie uniemożliwiają pomylenie.
Uwagi- odmiana
inolens nie ma zapachu anyżkowego.
Inne nazwy zwyczajowe: twardówka muszlowata.
Lentinellus omphalodes (Fries) Karsten – twardówka lejkowataKapelusz: ¼ - 2” (5-50 mm) szeroki, szeroko wypukły do prawie płaskiego z wgłębieniem po środku gdy starszy; powierzchnia całkowicie gładka, różowawa do brązowawej, higrofaniczna, miąższ miękki, białawy do blado żółto-brązowego pod skórką, zapach nie wyróżniający, smak łagodny przez kilka chwil, po czym bardzo cierpki.
Blaszki: przyrośnięte do prawie zbiegających, szeroko rozstawione, blado różowe do blado cynamonowych.
Trzon: ¼-2” (7-50 mm) długi, o 1/32-1/8” (1-4 mm) grubości, prążkowany, gładki lub słabo aksamitny, centralny lub ekscentryczny, suchy, twardy, brązowawy, bardziej żółtawo-brązowy w pobliżu wierzchołka.
Wysyp zarodników: płowy
Cechy mikroskopowe: 4,5-6,5 x 3,5-4,5 µm, owalne do okrągławych, słabo kolczaste, cienkościenne, szkliste (hyaline), silnie amyloidalne.
Występowanie: pojedynczo lub w małych grupach na drewnie drzew liściastych lub iglastych, ale czasem w mchu na ziemi; sierpień – listopad; bardzo rzadki.
Zastosowanie: niejadalny
Lentinellus ursinus (Fries) Kühner – twardówka filcowata [niedźwiedzia]Nazwa wspólna: Bear
LentinusKapelusz: 2,5-10 cm., szeroki, półokrągły, wypukły do prawie płaskiego; powierzchnia wyraźnie aksamitnie oszroniona, przynajmniej w centrum ciemnobrązowe, na ogół jaśniejsze w kierunku brzegu; miąższ dość gruby, białawy do blado brązowego; zapach owocowy lub nie charakterystyczny; smak niezwykle ostry (gorzki).
Blaszki: rozchodzą się promieniście z miejsca przyrośnięcia do podłoża, szerokie, ostrza grubo ząbkowane, kolor dość zmienny, ale zwykle różowawo-brązowe.
Trzon: brak
Wysyp zarodników: biały
Cechy mikroskopowe: zarodniki 3-4,5 x 2-3,5 µm okrągławe do owalnych, przez krótki czas kolczasto amyloidalne, bezbarwne
Występowanie: zazwyczaj na drewnie liściastym, zwłaszcza dębu, klonu i buka, lipiec-listopad, dość częsty.
Zastosowanie: niejadalny
Komentarze: Obecność zarodników amyloidalnych wyróżnia ten rodzaj od
Lentinus.
Lentinellus vulpinus (Fries) Kühner and Maire (twardówka lisia)Kapelusz: 2-4 ½” (5-11,5 cm) szeroki, wypukły, muszlowaty, powierzchnia delikatnie aksamitna, pokryta krótkimi, białymi włoskami, blado różowy, blado cynamonowy, brzeg najpierw podwinięty; miąższ wodnisty, biały, matowy z odcieniem różowawym do brązowego; nie posiada wyróżniającego zapachu, smak cierpki (gorzki).
Blaszki: krótkie, zbiegające na trzon, gęste, często porozrywane, najpierw białawe, następnie jasno różowawe do cynamonowych u dojrzałych owocników, o ząbkowanych krawędziach.
Trzon: krótki, boczny, zwykle mniej niż 2” (5 cm) długi, gruby, zwężający się ku dołowi i pozrastany z sąsiednimi tworząc wspólną podstawę, aksamitnie oszronione, suchy różowo brązowy.
Wysyp zarodników: biały
Cechy mikroskopowe: zarodniki 3,5 – 5 x 2,5 – 3,5 µm okrągławe (subglobose ang.), słabo kolczaste (echinulate), amyloidalne.
Występowanie: dachówkowato na rozkładających się drzewach liściastych.
Zastosowanie: niejadalny
Zrobiłam taką małą listę gatunków za IF i Cataloque of life rodzaju Lentinellus twardówka (taki miks)
1. Lentinellus bissus (Quél.) Kühner & Maire
2. Lentinellus brunnescens Lj.N. Vassiljeva
3. Lentinellus calyciformis Singer
4. Lentinellus castoreus (Fr.) Kühner & Maire - twardówka bobrza
5. Lentinellus cochleatus (Pers.) P. Karst. - twardówka anyżkowa6. Lentinellus crawfordii G. Stev.
7. Lentinellus cystidiosus R.H. Petersen
8. Lentinellus dimidiatus Yu Liu & T. Bau
9. Lentinellus flabelliformis (Bolton) S. Ito – twardówka wachlarzowata10. Lentinellus inolens Konrad & Maubl.
11. Lentinellus jilinensis Yu Liu & T. Bau
12. Lentinellus laurocerasi (Berk. & Broome) P.D. Orton
13. Lentinellus lineolatus R.H. Petersen
14. Lentinellus marginatus Segedin
15. Lentinellus mexicanus R.H. Petersen16. Lentinellus micheneri (Berk. & M.A. Curtis) Pegler – twardówka lejkowata syn.
Lentinellus omphalodes (Fr.) P. Karst 17. Lentinellus montanus O.K. Mill.
18. Lentinellus novae-zelandiae (Berk.) R.H. Petersen19. Lentinellus occidentalis R.H. Petersen
20. Lentinellus omphalomorphus (Bertero & Mont.) Singer
21. Lentinellus pallidoalutaceus (Henn.) Singer
22. Lentinellus perstrictifolius (Speg.) Singer & Digilio
23. Lentinellus pilatii Herink
24. Lentinellus pulvinulus (Berk.) Pegler
25. Lentinellus semivestitus (Peck) Singer
26. Lentinellus sinensis R.H. Petersen
27. Lentinellus singeri E. Horak
28. Lentinellus subargillaceus (Kauffman) R.H. Petersen
29. Lentinellus subaustralis R.H. Petersen30. Lentinellus sublineolatus R.H. Petersen
31. Lentinellus tasmanicus R.H. Petersen32. Lentinellus tridentinus (Sacc. & P. Syd.) Singer
33. Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner – twardówka filcowata
34. Lentinellus vulpinus (Sowerby) Kühner & Maire – twardówka lisia
Odnotowano w “Checklist of Polish larger Basidiomycetes” - W. Wojewoda, 2003.Raczej trudne u nas do znalezienia z racji przynależności lokalizacyjnej.
